Ekwentị:+86 512 6670 2819
WhatsApp:+86 13382131678
ibe_banner

Akụkọ

Sayensị dị n'azụ Dopamine: Otu Ọ si emetụta ụbụrụ na omume gị

Dopamine bụ neurotransmitter na-adọrọ adọrọ nke na-arụ ọrụ dị mkpa na ụgwọ ọrụ ụbụrụ na ebe obi ụtọ. A na-akpọkarị kemịkalụ “mmetụta dị mma”, ọ bụ ya na-ahụ maka ọtụtụ usoro ọmụmụ physiological na nke uche nke na-emetụta ọnọdụ anyị n'ozuzu, mkpali, na ọbụna omume riri ahụ. 

Gịnị bụ Dopamine 

Dopamine, nke a na-akpọkarị neurotransmitter "na-enwe mmetụta nke ọma", bụ onye ọkà mmụta sayensị Swedish Arvid Carlsson bụ nke mbụ chọpụtara na 1950. A na-ekewa ya dị ka monoamine neurotransmitter, nke pụtara na ọ bụ onye ozi kemịkalụ na-ebu akara n'etiti mkpụrụ ndụ akwara. A na-emepụta Dopamine n'ọtụtụ akụkụ nke ụbụrụ, gụnyere substantia nigra, ventral tegmental area, na hypothalamus nke ụbụrụ.

Isi ọrụ nke dopamine bụ ịnyefe akara n'etiti neurons ma na-emetụta ọrụ dị iche iche nke ahụ. A na-eche na ọ ga-ahazi mmegharị, nzaghachi mmetụta uche, mkpali, na mmetụta nke ụtọ na ụgwọ ọrụ. Dopamine na-arụkwa ọrụ dị mkpa na usoro ọgụgụ isi dị iche iche dịka mmụta, ebe nchekwa, na nlebara anya.

Gịnị bụ Dopamine

Mgbe a na-ahapụ dopamine n'ime ụzọ ụgwọ ọrụ ụbụrụ, ọ na-emepụta mmetụta nke obi ụtọ ma ọ bụ afọ ojuju.

N'oge obi ụtọ na ụgwọ ọrụ, anyị na-emepụta dopamine buru ibu, na mgbe ọkwa dị ala, anyị na-enwe mmetụta nke enweghị mkpali na enweghị enyemaka.

Na mgbakwunye, usoro ụgwọ ọrụ ụbụrụ na-ejikọta ya na dopamine. Ọrụ nke neurotransmitters bụ ịkwalite mmetụta nke ụtọ na nkwado, si otú ahụ na-ebute mkpali. Na-akwali anyị imezu ebumnuche anyị na ịchọ ụgwọ ọrụ.

Kedu ka ọ si arụ ọrụ na ụbụrụ?

A na-emepụta Dopamine n'ọtụtụ akụkụ nke ụbụrụ, gụnyere substantia nigra na mpaghara ventral tegmental. Ebe ndị a na-arụ ọrụ dị ka ụlọ ọrụ dopamine, na-emepụta ma na-ahapụ neurotransmitter a n'akụkụ dị iche iche nke ụbụrụ. Ozugbo a tọhapụrụ ya, dopamine na-ejikọta na ndị na-anabata ya kpọmkwem (nke a na-akpọ dopamine receptors) dị n'elu cell cell.

Enwere ụdị nnabata dopamine ise, akpọrọ D1 ruo D5. Ụdị nnabata ọ bụla dị na mpaghara ụbụrụ dị iche iche, na-ekwe ka dopamine nwee mmetụta dị iche iche. Mgbe dopamine na-ejikọta ya na onye na-anabata ya, ọ na-akpali ma ọ bụ na-egbochi ọrụ nke cell nnata, dabere n'ụdị nnabata nke etinyere ya.

Kedu ka ọ si arụ ọrụ na ụbụrụ?

Dopamine na-arụ ọrụ dị mkpa n'ịhazi mmegharị na ụzọ nigrostriatal. N'ụzọ a, dopamine na-enyere aka ịchịkwa na ịhazi ọrụ akwara.

Na prefrontal cortex, dopamine na-enyere aka ịhazi ebe nchekwa ọrụ, na-enye anyị ohere ijide na ịchịkwa ozi n'uche anyị. Ọ na-ekerekwa òkè na nlebara anya na usoro ime mkpebi. Ejikọtala ahaghị nhata na ọkwa dopamine na cortex prefrontal na ọnọdụ ndị dị ka nsogbu nlebara anya hyperactivity (ADHD) na schizophrenia.

Ntọhapụ na iwu nke dopamine na-achịkwa nke ọma site na ụbụrụ iji nọgide na-enwe nguzozi ma hụ na ọ na-arụ ọrụ nkịtị. Usoro mgbagwoju anya nke usoro nzaghachi, gụnyere ndị ọzọ neurotransmitters na mpaghara ụbụrụ, na-achịkwa ọkwa dopamine.

Enweghị Dopamine: Ihe kpatara, mgbaàmà,

Ihe na-akpata ụkọ dopamine

Dopamine bụ neurotransmitter nke na-arụ ọrụ dị mkpa n'ịhazi ọnọdụ anyị, mkpali, obi ụtọ na sistemu ụgwọ ọrụ. Enweghị ụkọ Dopamine na-eme mgbe ụbụrụ anyị enweghị oke dopamine zuru oke. Enwere ọtụtụ ihe na-ebute nke a, gụnyere:

● Mkpụrụ ndụ ihe nketa: Ụfọdụ mgbanwe mkpụrụ ndụ ihe nketa nwere ike imetụta mmepụta dopamine, ọrụ, ma ọ bụ iweghachite, na-eme ka ụfọdụ ndị nwee ike ịnweta ụkọ dopamine.

● Nri na-adịghị mma: Nri na-enweghị ihe oriri ndị dị mkpa, karịsịa ndị achọrọ maka njikọ dopamine, nwere ike ibute ụkọ dopamine. Nri dị ka tyrosine, phenylalanine, vitamin B6 na C dị mkpa maka mmepụta nke dopamine.

● Nchegbu na-adịghị ala ala: Mkpughe ogologo oge na nrụgide na-ebute ntọhapụ nke cortisol, hormone nchekasị nke na-egbochi mmepụta dopamine. Ka oge na-aga, nchekasị a na-adịghị ala ala nwere ike ibute ụkọ dopamine.

● Ibi ndụ nkịtị: Enweghị mmega ahụ na mmega ahụ na-emebi ntọhapụ na ibufe dopamine na ụbụrụ, na-ebute ọkwa dopamine dị ala.

Dopamine na ahụike uche: Inyocha njikọ ahụ

Mgbaàmà nke ụkọ dopamine

●Ọnọdụ ịda mbà n'obi

●ike ọgwụgwụ

●enweghị itinye uche

●Enweghị mkpali

●Ehihie ụra na nsogbu ihi ụra

Dopamine na ahụike uche: Inyocha njikọ ahụ 

Dopamine bụ onye ozi kemịkalụ, ma ọ bụ neurotransmitter, na ụbụrụ nke na-ebu akara n'etiti mkpụrụ ndụ akwara. Ọ na-arụ ọrụ dị mkpa n'ụdị ọrụ ụbụrụ dị iche iche, gụnyere nhazi mmegharị, ọnọdụ, na nzaghachi mmetụta uche, na-eme ka ọ bụrụ akụkụ dị mkpa nke ahụike uche anyị. Agbanyeghị, enweghị ahaghị nhata na ọkwa dopamine nwere ike ibute nsogbu ahụike uche dị iche iche.

●Nnyocha na-egosi na ndị nwere ịda mbà n'obi nwere ike inwe ọkwa dopamine dị ala na mpaghara ụbụrụ ụfọdụ, na-eduga n'ibelata mkpali na ịnụ ụtọ ihe omume kwa ụbọchị.

●Dopamine na-ezighi ezi nwere ike ibute nsogbu nchekasị. Mmụba dopamine na-abawanye na mpaghara ụbụrụ ụfọdụ nwere ike ibute oke nchekasị na enweghị ike.

●A na-eche na ọrụ dopamine gabigara ókè na mpaghara ụbụrụ ụfọdụ na-enye aka na mgbaàmà nke schizophrenia, dị ka ịhụ anya na aghụghọ.

●Ọgwụ ọjọọ na omume riri ahụ na-abawanye ọkwa dopamine na ụbụrụ, na-ebute mmetụta euphoric na nke na-akwụghachi ụgwọ. Ka oge na-aga, ụbụrụ na-adabere na ihe ndị a ma ọ bụ omume iji hapụ dopamine, na-emepụta usoro nke riri ahụ.

Na-akwalite Dopamine dị ka o kwesịrị: Atụmatụ 5 dị irè

 

Nri Tyrosine mgbakwunye

Iri nri tyrosine dị ezigbo mkpa maka ndị nwere ụkọ dopamine

Tyrosine bụ amino acid nke bụ ihe mgbochi nke mmepụta dopamine na ụbụrụ. Iri nri nwere tyrosine na-enye ahụ ahụ ihe mmalite ọ chọrọ iji mepụta dopamine, si otú a na-eme ka ọrụ ọgụgụ isi anyị, mkpali, na nkwụsi ike nke mmetụta uche anyị.

Nri bara ụba na tyrosine gụnyere

● Almọnd:Mkpụrụ ndị a na-edozi ahụ bụ ezigbo isi iyi nke tyrosine yana vitamin na mineral ndị ọzọ dị mkpa.

● Ube oyibo:Avocados mara maka abụba dị mma ma na-enyekwa tyrosine dị ukwuu. Na mgbakwunye, ha nwere nri ndị ọzọ bara uru dị ka vitamin K na folate, nke na-enyere aka ahụike ụbụrụ na njikwa ọnọdụ.

● Chicken na toki:Anụ anụ ọkụkọ na-esighị ike dị ka ọkụkọ na toki nwere nnukwu tyrosine.

● Banana:Na mgbakwunye na ịbụ nri na-atọ ụtọ ma dị mma, unere nwekwara ọgaranya na tyrosine. Na mgbakwunye, ha nwere serotonin, neurotransmitter ọzọ nke na-arụkọ ọrụ ọnụ na dopamine iji kwalite mmetụta nke obi ụtọ na ịdị mma.

● Akụ na mkpụrụ:Obere mkpụrụ dị ka osisi ugu abụghị naanị nnukwu isi iyi nke tyrosine, mana ha na-enyekwa nnukwu isi iyi nke antioxidants, abụba dị mma na mineral.

● Azụ:Azụ ndị nwere abụba dị ka salmon, mackerel, na sardines abụghị nanị ezigbo isi iyi nke omega-3 fatty acids, ma ha na-enyekwa tyrosine.

Iji mee ka ọkwa dopamine dịkwuo elu site na oriri tyrosine, ịkwesịrị iri nri kwesịrị ekwesị nke bara ụba na micronutrients.

Nri Tyrosine mgbakwunye

Ụra zuru oke

Ụra zuru oke dị mkpa maka ịrụ ọrụ ụbụrụ kwesịrị ekwesị, gụnyere nhazi nke dopamine.

Mgbe anyị na-ehi ụra, ụbụrụ anyị na-agafe ọkwa dị iche iche, gụnyere REM (mmegharị anya ngwa ngwa) ụra na ụra mmegharị anya na-adịghị ngwa ngwa. Usoro ndị a dị mkpa maka usoro usoro ọmụmụ dị iche iche, gụnyere mweghachi na imeju nke neurotransmitters dị ka dopamine.

Nnyocha na-egosi na ihi ụra nke ụra nwere ike ime ka ọkwa dopamine daa na ụbụrụ. Ụra ụra na-akpaghasị nguzozi dị nro nke ndị na-ahụ maka akwara ozi, gụnyere dopamine, nke nwere ike ibute nsogbu ọnọdụ uche dị ka ịda mbà n'obi na nchekasị.

N'aka nke ọzọ, ịrahụ ụra nke ọma nwere ike inye aka ịnọgide na-enwe ọkwa dopamine kacha mma. Mgbe anyị na-ehi ụra nke ọma, ụbụrụ anyị nwere ohere iji weghachi ọkwa dopamine, na-enye ohere maka nhazi ọnọdụ ka mma na ọrụ ọgụgụ isi zuru ezu.

N'ikpeazụ, ịrahụ ụra zuru oke dị mkpa iji nọgide na-enwe ọkwa dopamine kacha mma na ụbụrụ. Site n'itinye ụra gị ụzọ na ijide n'aka na ị na-ezu ike zuru oke, ị nwere ike ịkwado ahụike na ọdịmma ụbụrụ n'ozuzu ya.

Mee mgbatị ahụ

Egosiputara mmega ahụ na-abawanye ọkwa dopamine na ụbụrụ, na mgbe ị na-emega ahụ, ọ na-ebute ntọhapụ nke dopamine na ụbụrụ, na-ebute mmetụta nke euphoria na afọ ojuju.

Na mgbakwunye na ịba ụba dopamine, mmega ahụ nwekwara ike ịkwalite mmepụta nke neurochemicals ndị ọzọ bara uru dị ka serotonin na endorphins, nke na-enye aka na-enwe mmetụta dị mma na ahụike uche.

Mee mgbatị ahụ

Mepụta uche na ntụgharị uche

Nchegbu na nchekasị na-ebelata ogo dopamine, yabụ ọ dị mkpa ịzụlite mmetụta nke ịdị jụụ na ịdị jụụ na ndụ gị kwa ụbọchị. Ịtụ uche na ntụgharị uche bụ ngwá ọrụ dị ike nwere ike inyere anyị aka ime nke a. Ịwepụta oge mgbe niile maka omume uche nwere ike ime ka uche anyị dị ugbu a, belata nrụgide ma kwalite echiche dị mma. E gosikwara na ịtụgharị uche na-eme ka ọ dịkwuo njupụta dopamine receptor density na ụbụrụ, nke na-eme ka ọnọdụ ọnọdụ dịkwuo mma ma na-abawanye mmetụta nke ọṅụ na afọ ojuju.

Jiri Mgbakwụnye

Ọ bụ ezie na enweghị mgbakwunye dopamine, enwere ugbu a ụfọdụ mgbakwunye nwere ike inye aka ịbawanye ọkwa dopamine.

● L-tyrosine

L-tyrosine bụ amino acid na ihe na-ebute dopamine. Ọ na-enyere aka ịkwalite njikọ nke dopamine, nke na-eme ka ikike ọgụgụ isi dịkwuo mma, na-eme ka ebe nchekwa dịkwuo mma, na-amụba mkpali. A na-ahụkarị L-tyrosine na nri nwere protein, yana mgbakwunye nwere ike inye ndị na-achọ ịkwalite ọkwa dopamine.

● Curcumin

Curcumin bụ ihe na-arụ ọrụ na turmeric ma nwee ọtụtụ uru ahụike. Nnyocha na-adịbeghị anya na-egosi na curcumin nwere ike ịbawanye ọkwa dopamine ma nye mmetụta neuroprotective. Otu ihe kwesịrị ikwu okwu bụ nke ahụJ-147sitere na curcumin, ihe na-arụ ọrụ na turmeric. N'adịghị ka curcumin, ọ na-agafe ihe mgbochi ụbụrụ ọbara nke ọma ma nwee ike melite ọkwa nchekasị. Iri curcumin mgbe niile site na turmeric ma ọ bụ mgbakwunye nwere ike ịkwalite ahụike ụbụrụ n'ozuzu ma nyere aka kwalite ọrụ dopamine.

● Vitamin B6

Vitamin B6 na-arụ ọrụ dị mkpa na ntụgharị nke levodopa n'ime dopamine, na-eme ka ọ bụrụ ihe oriri dị mkpa maka njikọ dopamine. Ọ na-akwado ahụike ụbụrụ yana ọrụ neurotransmitter kwesịrị ekwesị. Iri nri bara ụba na vitamin B6, dị ka chickpeas, azụ, na banana, ma ọ bụ ị nweta mgbakwunye vitamin B nwere ike inye aka ịnọgide na-enwe ọkwa dopamine dị mma.

● Green tii

Green tii nwere amino acid akpọrọ L-theanine, nke achọpụtara na ọ na-abawanye ọkwa dopamine na ụbụrụ. Iri tii na-acha akwụkwọ ndụ mgbe niile abụghị naanị na-enye ume ọhụrụ, ọ nwekwara ike ịkwalite ntụrụndụ, melite itinye uche, ma melite ọrụ ọgụgụ isi.

 

Ajụjụ: Enwere ike iji ọgwụ na-achịkwa ọkwa dopamine?
A: Ee, ụfọdụ ọgwụ, dị ka dopamine agonists ma ọ bụ dopamine reuptake inhibitors, na-eji na-emeso ọnọdụ ndị metụtara dopamine dysregulation. Ọgwụ ndị a nwere ike inye aka weghachite nguzozi dopamine na ụbụrụ ma belata mgbaàmà metụtara ọnọdụ dịka ọrịa Parkinson ma ọ bụ ịda mbà n'obi.

Ajụjụ: Kedu ka mmadụ ga-esi jigide nguzozi dopamine dị mma?
A: Ịnọgide na-ebi ndụ dị mma, gụnyere mmega ahụ mgbe niile, nri na-edozi ahụ, ụra zuru oke, na nlekọta nchekasị, nwere ike inye aka na nhazi usoro dopamine kacha mma. Itinye aka na mmemme ndị na-atọ ụtọ, isetịpụ ihe mgbaru ọsọ a ga-enweta, na ime uche nwekwara ike inye aka ịnọgide na-enwe nguzozi dopamine dị mma.

Disclaimer: Edemede a bụ maka ebumnuche ozi naanị na e kwesịghị ịtụle ndụmọdụ ahụike. Gakwuru onye ọkachamara ahụike mgbe niile tupu i jiri mgbakwunye ọ bụla ma ọ bụ gbanwee usoro nlekọta ahụike gị.

Oge nzipu: Sep-15-2023